Waar surveillancehonden, zoals Bumper, worden ingezet om boeven aan te houden of om onrustige menigtes af te schrikken, zijn de AAI-honden er juist voor de slachtoffers. Voor aangevers en getuigen die een ernstig misdrijf hebben meegemaakt en dat nog een keer moeten doorleven bij een verhoor. Om die heftige ervaring iets te verlichten, kunnen zij binnenkort, als zij dit fijn vinden, worden bijgestaan door een AAI-hond. Twix en Kyara, twee Poolse laagland herders zijn sinds kort ‘in dienst’ van de politie en kunnen tijdens een verhoor worden aangehaald. “Maar aaien hoeft niet. Alleen de aanwezigheid lijkt al een prettige werking te hebben”, vertelt Marianne van Loo, zedenrechercheur. “De pilot start nu op de afdeling Zeden en bij het Team Collegiale Ondersteuning. Een team van agenten die getraind zijn om andere collega’s bij te staan na een heftig incident. Wij zijn nu drie weken bezig met de honden op onze afdeling waar Twix ook is als ik werk. Ik merk nu al een positieve invloed op de sfeer. Zelfs onze collega’s kunnen Twix aaien of met hem spelen om te ontladen. Wat ook een zeer positief effect heeft op rechercheurs die toch hele zware zaken moeten behandelen.”
Mooie aanvulling
Marianne is al ruim 10 jaar zedenrechercheur en heeft al heel wat verhoren meegemaakt. “Natuurlijk zijn wij als zedenrechercheurs goed getraind om dit soort heftige gesprekken te voeren. We weten heel goed hoe we een aangever uit een paniekaanval kunnen krijgen, op hun gemak kunnen stellen en kunnen helpen om het verhaal te doen. Het idee is dat de honden een mooie aanvulling kunnen zijn op onze vaardigheden. Zeker bij de moeilijke gedeeltes in zo’n verklaring zoals het tot in detail vertellen van wat er is gebeurd. Kritische vragen stellen hoort ook bij het opnemen van een verklaring en ook dat kan lastig zijn voor de aangever of getuige. Ik denk dat de hond vooral door zijn aanwezigheid in de ruimte een bepaalde rust geeft. Als de hond geaaid wordt zal dit stressverlagend werken waardoor een aangever of getuige zich beter op zijn gemak voelt en zich beter kan concentreren waardoor hij/zij makkelijker het verhaal kan vertellen.”
Ontstaan van het idee
Het idee is ontstaan bij projectleider Arno de Bruijn. “Tijdens mijn werk kwam ik geregeld situaties tegen die heel stressvol zijn voor slachtoffers. Toen ik privé een keer van dichtbij merkte hoe de aanwezigheid van een hond heel erg hielp om te gaan met een stressvolle situatie, ontstond het idee om dit ook in het werk in te zetten. Ik ging op zoek naar informatie en vond op internet veel wetenschappelijke onderzoeken die mijn idee onderschreven. Ook bleek dat hier in de VS al veel mee gewerkt werd.”
Zorgvuldigheid voorop
Twee jaar is gewerkt aan de voorbereiding van de pilot. “Je hebt te maken met slachtoffers van een ernstig vergrijp enerzijds en levende dieren anderzijds. Daar moet je uiterst zorgvuldig mee omgaan”, legt De Bruijn uit. “We hebben lang nagedacht bij welk onderdeel van het politieproces de honden het meest zouden kunnen toevoegen. En bij welk soort slachtoffers. Zo hebben we bijvoorbeeld besloten dat ze alleen kunnen worden ingezet bij slachtoffers ouder dan 12 jaar. Kinderen onder de 12 zouden te veel afgeleid kunnen raken waardoor een verhoor onbetrouwbaar wordt. Dat moeten we niet willen.”
Meten is weten
Dat zorgvuldigheid erg belangrijk is blijkt ook wel uit de manier waarop de pilot gemonitord en geëvalueerd wordt. De Bruijn: “Omdat we gevalideerd willen aangeven of een dergelijke pilot wel of niet is geslaagd, doet Avans hogeschool uit Den Bosch onafhankelijk onderzoek naar dit fenomeen bij de verhoren.” Mochten de resultaten van de pilot positief zijn, dan wordt de pilot, conform de werkwijze van het innovatieteam van de Nationale Politie, landelijk uitgerold.
Ministerie van Veiligheid en Justitie
Het project wordt financieel mogelijk gemaakt door een subsidie van het ministerie van Veiligheid en Justitie (VenJ).. Jaarlijks komen kansrijke projectvoorstellen in aanmerking voor centrale financiering bij het ministerie. De projecten dragen bij aan het beter functioneren van de overheid en daarmee aan een veiliger en rechtvaardiger samenleving. Voorbeelden van andere projecten zijn bijvoorbeeld blusrobots voor de brandweer, augmented reality op de plaats delict en intelligente detectietechniek voor verdachte pakketjes op Schiphol. Het project ‘AAIhonden’ is één van de acht projecten die in 2016 door het Innovatiefonds van VenJ mogelijk is gemaakt.
Veel trainen
Sinds drie weken zijn de honden ‘in dienst’ bij de politie, wat betekent dat ze ook sinds drie weken bij hun nieuwe baasje wonen. “We hopen ze vanaf 1 juni daadwerkelijk in te gaan zetten bij een verhoor. Maar eerst moeten ze nog even wennen aan hun nieuwe huis, nieuwe baasje en nieuwe werkplek. En een hoop trainingen volgen. Net als echte politieagenten”, lacht De Bruijn.